Bugi là gì? toàn tập về cách chọn, kiểm tra & thay bugi đúng cách

Bugi (tên tiếng Anh: Spark Plug) là một thiết bị trong hệ thống đánh lửa của động cơ đốt trong, có nhiệm vụ tạo ra một tia lửa điện hồ quang ở áp suất và nhiệt độ cao để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu-không khí đã được nén trong xi lanh. Tia lửa này chính là “mồi lửa” khởi đầu cho chu kỳ sinh công của động cơ.

Hãy hình dung đơn giản: không có tia lửa từ bugi, hỗn hợp nhiên liệu sẽ không thể cháy, và động cơ sẽ không thể hoạt động.

Vai trò cốt lõi của bugi:

1. Tạo tia lửa đốt cháy nhiên liệu: Đây là chức năng chính và không thể thay thế.
2. Ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất động cơ: Một tia lửa mạnh, đúng thời điểm sẽ giúp đốt cháy nhiên liệu triệt để, tối ưu hóa công suất và giúp xe tăng tốc mượt mà.
3. Quyết định mức tiêu hao nhiên liệu: Bugi tốt giúp đốt cháy nhiên liệu hiệu quả, từ đó tiết kiệm xăng. Ngược lại, bugi kém sẽ gây lãng phí nhiên liệu.
4. Tản nhiệt cho buồng đốt: Bugi cũng đóng vai trò như một “bộ tản nhiệt”, giúp truyền một phần nhiệt lượng từ buồng đốt ra hệ thống làm mát của động cơ.

Một chi tiết nhỏ bé nhưng lại ảnh hưởng đến toàn bộ “sức khỏe” của động cơ. Đó chính là lý do tại sao bạn cần phải quan tâm đặc biệt đến bugi.

2. 7 Dấu Hiệu Nhận Biết Bugi Đang “Kêu Cứu” Đã Đến Lúc Cần Thay Thế

Động cơ sẽ không “im lặng” khi bugi gặp vấn đề. Hãy chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo sau:

1. Xe khó khởi động: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Bugi cũ hoặc bám muội than sẽ khó tạo ra tia lửa đủ mạnh để khởi động động cơ, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi trời lạnh.
2. Động cơ nổ không đều, rung giật (bỏ máy): Khi một hoặc nhiều bugi không đánh lửa, xi lanh tương ứng sẽ không hoạt động, gây ra hiện tượng động cơ bị rung, giật cục khi chạy ở chế độ không tải hoặc khi tăng tốc.
3. Xe bị hao xăng bất thường: Bugi yếu không đốt cháy hết nhiên liệu. Phần nhiên liệu thừa sẽ bị thải ra ngoài qua ống xả, gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.
4. Hiệu suất động cơ giảm, xe yếu đi: Bạn cảm thấy xe tăng tốc chậm chạp, ì ạch, không còn “bốc” như trước. Nguyên nhân là do quá trình đốt cháy không hiệu quả, không tạo ra đủ công suất.
5. Đèn “Check Engine” báo sáng (đối với ô tô): Hệ thống máy tính của xe có thể phát hiện ra lỗi đánh lửa từ bugi và kích hoạt đèn báo lỗi động cơ.
6. Tiếng nổ lạ từ động cơ: Tiếng nổ lụp bụp không đều ở ống xả cũng có thể là dấu hiệu của việc bỏ máy do bugi hỏng.
7. Đầu bugi bị mòn hoặc bám đầy muội than: Cách kiểm tra chính xác nhất là tháo bugi ra xem. Nếu điện cực trung tâm bị mòn tròn, khoảng cách đánh lửa quá lớn, hoặc đầu bugi bám đầy muội than đen, ướt, đó là lúc cần thay thế.

3. Khi Nào Nên Thay Bugi? Tuổi Thọ Theo Từng Loại

Tuổi thọ của bugi không phải là vô hạn và phụ thuộc vào vật liệu làm điện cực. Việc thay bugi định kỳ ngay cả khi chưa có dấu hiệu hỏng hóc rõ rệt là rất quan trọng để đảm bảo hiệu suất.

• Bugi Niken (Bugi thường): Khoảng 15.000 – 30.000 km. Đây là loại tiêu chuẩn trên hầu hết các xe máy và ô tô phổ thông.
• Bugi Bạch Kim (Platinum): Khoảng 60.000 – 80.000 km. Có tuổi thọ cao hơn và hiệu suất ổn định hơn.
• Bugi Iridium: Khoảng 100.000 – 160.000 km. Đây là loại cao cấp nhất, có tuổi thọ rất cao, khả năng đánh lửa cực tốt, giúp tối ưu hóa hiệu suất và tiết kiệm nhiên liệu.

Lưu ý: Con số trên chỉ là tham khảo. Nếu bạn thường xuyên di chuyển trong điều kiện khắc nghiệt (tắc đường, tải nặng), bạn có thể cần thay bugi sớm hơn.