Cây ăn quả lâu năm – hướng đi bền vững cho nông nghiệp hiện đại và thu nhập ổn định 2025

Ngày đăng: 7/30/2025 3:49:39 PM - Sản phẩm công nghiệp - Toàn Quốc - 25

Chi tiết [Mã tin: 6146481] - Cập nhật: 16 phút trước

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững, thân thiện với môi trường và gia tăng giá trị lâu dài, việc lựa chọn mô hình trồng cây ăn quả lâu năm đang trở thành xu hướng phổ biến ở nhiều địa phương. Không chỉ giúp cải tạo đất, mang lại hiệu quả kinh tế cao, cây ăn quả lâu năm còn góp phần tạo nên hệ sinh thái nông nghiệp ổn định, thích nghi tốt với biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường tiêu dùng.

MỤC LỤC

1. Cây ăn quả lâu năm là gì?

Cây ăn quả lâu năm là thuật ngữ dùng để chỉ nhóm cây trồng có thời gian sinh trưởng dài, từ vài chục đến hàng trăm năm. Sau khi trồng và chăm sóc từ 2 – 5 năm (tùy giống), cây bắt đầu bước vào giai đoạn kinh doanh – cho trái đều đặn mỗi năm và kéo dài trong nhiều mùa vụ tiếp theo.

Khác với các loại cây trồng ngắn ngày như rau màu, lúa, ngô… cần phải gieo trồng lại mỗi vụ, cây ăn quả lâu năm chỉ cần đầu tư một lần ban đầu, sau đó thu hoạch ổn định trong suốt vòng đời của cây. Đây chính là lý do mà ngày càng nhiều nông dân lựa chọn phát triển mô hình vườn cây lâu năm ăn trái để đảm bảo nguồn thu bền vững và ổn định.

2. Lợi ích nổi bật của cây ăn quả lâu năm

2.1. Tăng hiệu quả kinh tế lâu dài

Một trong những ưu điểm nổi bật nhất của việc trồng cây ăn quả lâu năm là khả năng mang lại lợi nhuận ổn định và bền vững. Sau thời gian đầu tư ban đầu, cây sẽ bước vào giai đoạn thu hoạch đều đặn, giúp người nông dân có nguồn thu nhập mỗi năm mà không cần tái đầu tư lớn.

Ví dụ: Một vườn sầu riêng 100 cây bắt đầu cho thu hoạch từ năm thứ 4, có thể đem lại thu nhập từ 300 – 500 triệu đồng/năm, nếu chăm sóc tốt và đúng kỹ thuật.

2.2. Phát triển nông nghiệp sinh thái, bền vững

Cây ăn quả lâu năm có hệ rễ ăn sâu, tán rộng giúp giữ nước, giữ đất và chống xói mòn hiệu quả. Ngoài ra, việc trồng xen, canh tác hữu cơ, hạn chế sử dụng phân thuốc hóa học cũng góp phần giữ gìn môi trường, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và cải thiện chất lượng nông sản.

2.3. Tạo việc làm và nâng cao đời sống

Mô hình vườn cây ăn trái lâu năm không chỉ tạo việc làm thường xuyên cho các hộ gia đình mà còn kéo theo nhiều ngành phụ trợ như: nhân giống, làm phân bón, tưới tiêu, sơ chế, bảo quản sau thu hoạch… Từ đó, nâng cao thu nhập và chất lượng sống cho người dân vùng nông thôn.

2.4. Gia tăng giá trị đất canh tác

Cây ăn quả lâu năm Những khu vườn có hệ sinh thái cây ăn quả lâu năm được chăm sóc bài bản thường có giá trị cao hơn hẳn so với đất trống hoặc đất canh tác ngắn hạn. Đây là lợi ích kép cho người đầu tư dài hạn.

3. Các loại cây ăn quả lâu năm phổ biến và tiềm năng tại Việt Nam

Cây ăn quả lâu năm Việt Nam là quốc gia có điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, rất thuận lợi cho việc phát triển đa dạng các loại cây ăn quả lâu năm. Dưới đây là một số loại cây nổi bật:

3.1. Sầu riêng

Cây ăn quả lâu năm Sầu riêng là cây trồng giá trị cao, có thể cho thu nhập hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/ha mỗi năm. Các giống phổ biến hiện nay như Ri6, Monthong, Dona… phù hợp với các tỉnh Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Sầu riêng bắt đầu cho trái từ năm thứ 3–4 và có thể duy trì đến hơn 25 năm nếu chăm sóc tốt.

3.2. Bơ

Cây ăn quả lâu năm Bơ là cây có khả năng thích nghi tốt với đất đỏ bazan, thời gian thu hoạch rơi vào mùa mưa – khi các loại trái cây khác khan hiếm. Các giống bơ lâu năm như bơ Booth, bơ 034, bơ sáp là lựa chọn phù hợp cho nông dân Tây Nguyên và một số vùng miền núi phía Bắc.

3.3. Mít Thái siêu sớm

Loại cây này rất dễ trồng, ít sâu bệnh, phù hợp với điều kiện đất đai của miền Nam. Mít có thể trồng thuần hoặc xen canh trong vườn điều, vườn cao su… Thời gian kinh doanh từ năm thứ 2–3, thu hoạch quanh năm.

3.4. Xoài, cam, quýt, bưởi

Nhóm cây có múi luôn nằm trong top những cây ăn trái lâu năm có giá trị ổn định, sản lượng cao, thị trường tiêu thụ rộng. Đặc biệt, các giống bưởi da xanh, cam Vinh, quýt đường, xoài Đài Loan, xoài Cát Hòa Lộc đang rất được ưa chuộng trong và ngoài nước.

3.5. Nhãn, vải thiều

Hai loại cây truyền thống của vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ này đang dần được canh tác theo hướng xuất khẩu sang Trung Quốc, Nhật Bản và EU. Thời gian sinh trưởng kéo dài hàng chục năm, cho quả vào mùa hè – thời điểm nhu cầu tiêu dùng cao.

3.6. Dừa, điều, sữa, na, chôm chôm…

Đây là những cây bản địa, lâu đời, quen thuộc với nhiều vùng sinh thái của Việt Nam. Chúng vừa dễ chăm sóc, ít sâu bệnh, vừa có thể kết hợp làm du lịch vườn, tăng giá trị kinh tế.

4. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả lâu năm hiệu quả

4.1. Lựa chọn giống chuẩn, phù hợp vùng sinh thái

Giống cây là yếu tố then chốt quyết định năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu sâu bệnh. Bà con nên chọn giống cây rõ nguồn gốc, từ các trại giống uy tín, tránh mua giống trôi nổi, chưa kiểm nghiệm.

4.2. Chuẩn bị đất kỹ lưỡng

Đất trồng cây ăn quả lâu năm cần tơi xốp, thoát nước tốt, giàu mùn. Cần cày sâu, xử lý mầm bệnh bằng vôi, trộn phân chuồng hoai mục và phân vi sinh trước khi trồng. Đồng thời, cần đào hố sâu 50–60cm, rộng 60–80cm để cây phát triển bộ rễ khỏe mạnh.

4.3. Bón phân đúng cách và cân đối

Giai đoạn kiến thiết (1–3 năm đầu): Tập trung bón lót nhiều phân hữu cơ, kết hợp phân đạm, lân, kali để thúc cây sinh trưởng mạnh.
Giai đoạn kinh doanh: Bón theo nhu cầu dinh dưỡng từng giai đoạn (ra đọt, ra hoa, nuôi quả, sau thu hoạch).
Nên luân phiên bón phân hữu cơ vi sinh, phân khoáng và bổ sung vi lượng định kỳ.

4.4. Tưới nước và làm cỏ

Hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc phun mưa là lựa chọn tốt cho vườn cây lâu năm. Cần đảm bảo đủ nước vào mùa khô, đồng thời giữ đất sạch cỏ dại để hạn chế sâu bệnh.

4.5. Phòng trừ sâu bệnh

Ưu tiên dùng biện pháp sinh học, chế phẩm sinh học như Trichoderma, EM, nấm xanh, nấm trắng…
Cắt tỉa, vệ sinh vườn thường xuyên.
Phun thuốc sinh học định kỳ để phòng bệnh thán thư, rệp, sâu c thân…

5. Cây ăn quả lâu năm và tiềm năng phát triển kinh tế vùng

Nhiều địa phương đã quy hoạch vùng trồng cây ăn trái lâu năm gắn với chuỗi giá trị sản xuất – chế biến – tiêu thụ. Ví dụ:

Đắk Lắk – Lâm Đồng: Vùng chuyên canh bơ, sầu riêng, mít Thái, mang lại giá trị hàng tỷ đồng/ha/năm.
Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long: Vùng cây có múi lớn nhất miền Tây, có nhiều HTX sản xuất theo VietGAP, GlobalGAP.
Bắc Giang, Hưng Yên, Sơn La: Trồng vải, nhãn, na, mận – xuất khẩu sang Trung Quốc, Úc, Mỹ.
Đồng Nai, Bình Phước: Phát triển vườn điều, chôm chôm, sầu riêng xen canh.

Việc phát triển cây ăn quả lâu năm không chỉ tạo nguồn thu ổn định mà còn góp phần thúc đẩy du lịch sinh thái, chế biến nông sản và phát triển kinh tế địa phương một cách toàn diện.

6. Những lưu ý quan trọng khi trồng cây ăn quả lâu năm

Không nóng vội chạy theo cây “hot” mà chưa nghiên cứu kỹ thị trường, đầu ra, điều kiện đất đai.
Đầu tư bài bản từ đầu: giống chất lượng, kỹ thuật chăm sóc, hệ thống tưới tiêu.
Xây dựng vùng trồng tập trung để thuận tiện tiếp cận doanh nghiệp, thị trường tiêu thụ.
Gắn kết nông dân – doanh nghiệp – HTX – nhà khoa học để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

7. Kết luận

Cây ăn quả lâu năm là giải pháp nông nghiệp bền vững, thân thiện môi trường, và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm sạch, an toàn ngày càng tăng, việc đầu tư vào cây lâu năm ăn trái là hướng đi chiến lược, thông minh cho nông dân hiện đại.

Không chỉ giúp cải thiện thu nhập, mô hình này còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp sinh thái, bảo vệ tài nguyên đất, nước và góp phần xây dựng một nền nông nghiệp phát triển bền vững – xanh – sạch – chất lượng cao.