Chỉ số chức năng gan – cơ sở đánh giá sức khỏe gan

Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh học thiết yếu như chuyển hóa chất dinh dưỡng, tổng hợp protein, sản xuất mật, và loại bỏ chất độc. Để đánh giá sức khỏe và chức năng gan, các xét nghiệm chỉ số chức năng gan được sử dụng rộng rãi. Các chỉ số này không chỉ giúp phát hiện các bệnh lý về gan mà còn cung cấp thông tin về mức độ nghiêm trọng và tiến triển của bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các chỉ số chức năng gan, cách chúng được đo lường, và ý nghĩa của chúng đối với sức khỏe. Cùng Mediphar USA tìm hiểu ngay!

1. Chỉ số chức năng gan là gì?

Chỉ số chức năng gan bao gồm một loạt các xét nghiệm sinh hóa được thực hiện trên mẫu nhằm đo lường các enzyme, protein, và các chất do gan sản xuất hoặc liên quan đến quá trình hoạt động của gan. Những xét nghiệm này giúp xác định xem gan có đang hoạt động đúng cách hay không, cũng như phát hiện các tổn thương hoặc viêm nhiễm ở gan.

Các chỉ số chức năng gan phổ biến bao gồm:

• ALT (Alanine aminotransferase): Là enzyme chủ yếu có trong gan, ALT giúp chuyển hóa protein. Nồng độ ALT cao trong có thể là dấu hiệu của tổn thương tế bào gan, thường do viêm gan hoặc các bệnh lý khác.
• AST (Aspartate aminotransferase): Cũng là một enzyme giúp gan chuyển hóa amino acid. Nồng độ AST cao có thể phản ánh tình trạng tổn thương gan, nhưng chỉ số này cũng có thể tăng do tổn thương ở các cơ quan khác như tim hoặc cơ.
• ALP (Alkaline phosphatase): ALP tham gia vào quá trình chuyển hóa phosphate và được sản xuất trong gan, xương và ruột. Nồng độ ALP tăng có thể chỉ ra tình trạng tắc nghẽn đường mật hoặc các bệnh lý về xương.
• GGT (Gamma-glutamyl transferase): Là một enzyme liên quan đến sự vận chuyển amino acid và chuyển hóa glutathione. Nồng độ GGT cao thường liên quan đến sự tổn thương hoặc tắc nghẽn trong ống mật.
• Bilirubin: Là sản phẩm phân giải của hemoglobin trong hồng cầu, bilirubin được gan xử lý và bài tiết qua mật. Mức bilirubin cao có thể gây vàng da và là dấu hiệu của các bệnh lý về gan hoặc mật.
• Albumin: Là một loại protein được gan sản xuất. Nồng độ albumin trong giúp đánh giá khả năng tổng hợp protein của gan. Nồng độ albumin thấp có thể chỉ ra tình trạng suy giảm chức năng gan hoặc các bệnh lý mãn tính khác.
• PT (Prothrombin time): Là thời gian đông , giúp đánh giá khả năng sản xuất các yếu tố đông của gan. Thời gian đông kéo dài có thể cho thấy gan đang gặp khó khăn trong việc tổng hợp các yếu tố này.

Tìm hiểu ngay: Cadumarin Fort với hàm lượng Silymarin và Silybin, kết hợp với Vitamin B1, Vitamin B6 và Vitamin B12 tạo nên một sản phẩm giúp hỗ trợ bảo vệ gan, giúp tăng cường chức năng giải độc gan.

Chỉ số chức năng gan là gì?

2. Ý nghĩa của các chỉ số chức năng gan

ALT và AST

Cả ALT và AST đều là các enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa amino acid, tuy nhiên chúng có nguồn gốc từ các mô khác nhau. ALT chủ yếu có trong gan, trong khi AST có ở nhiều cơ quan khác ngoài gan như cơ tim và cơ xương. Do đó, nếu nồng độ ALT và AST trong cao, điều này có thể cho thấy gan đang bị tổn thương hoặc viêm nhiễm. Đặc biệt, nếu ALT tăng cao hơn AST, điều này thường chỉ ra tổn thương do viêm gan cấp tính. Nếu AST tăng cao hơn ALT, đặc biệt trong trường hợp có tỷ lệ AST/ALT > 2, đây có thể là dấu hiệu của bệnh gan do rượu.

ALP

ALP chủ yếu được sản xuất ở gan và xương, và tăng ALP có thể là dấu hiệu của sự tắc nghẽn đường mật hoặc các vấn đề về xương. Nếu chỉ số ALP tăng cùng với GGT, điều này thường liên quan đến các bệnh lý về đường mật như sỏi mật hoặc viêm đường mật. Ngược lại, nếu ALP tăng mà GGT không tăng, các bác sĩ có thể xem xét đến các vấn đề về xương như loãng xương hoặc viêm khớp.

GGT

GGT là một trong những chỉ số nhạy nhất đối với tổn thương đường mật. Mức GGT cao có thể là dấu hiệu của sự tắc nghẽn đường mật hoặc gan nhiễm mỡ. GGT cũng nhạy cảm với tổn thương gan do rượu, và thường được sử dụng để theo dõi bệnh gan do rượu.

Bilirubin

Bilirubin là sản phẩm phân giải của hemoglobin trong hồng cầu. Khi gan không hoạt động đúng cách hoặc ống mật bị tắc, bilirubin không được chuyển hóa và bài tiết đúng cách, dẫn đến tình trạng tích tụ trong và gây ra hiện tượng vàng da. Mức bilirubin cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý như viêm gan, tắc nghẽn đường mật, hoặc bệnh tan .

Albumin

Albumin là một protein quan trọng do gan sản xuất, giúp duy trì áp lực thẩm thấu và vận chuyển nhiều chất trong . Khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng tổng hợp protein của gan giảm, dẫn đến mức albumin trong giảm. Điều này có thể xảy ra ở những bệnh nhân bị suy gan hoặc bệnh gan mãn tính.

PT (Prothrombin time)

Thời gian đông (PT) là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng tổng hợp các yếu tố đông của gan. Nếu thời gian đông kéo dài, điều này có thể cho thấy gan đang gặp khó khăn trong việc sản xuất các yếu tố đông cần thiết. Điều này thường xảy ra ở những bệnh nhân bị xơ gan hoặc suy gan nặng.

Ý nghĩa của các chỉ số chức năng gan

3. Khi nào cần xét nghiệm chức năng gan?

Xét nghiệm chức năng gan thường được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Kiểm tra định kỳ: Nhiều người, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như người uống rượu nhiều, người bị bệnh tiểu đường, hoặc người béo phì, nên kiểm tra chức năng gan định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về gan.
• Theo dõi bệnh lý gan: Những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc các bệnh lý về gan như viêm gan B, viêm gan C, xơ gan, hoặc ung thư gan cần được theo dõi thường xuyên để đánh giá tiến triển của bệnh và hiệu quả điều trị.
• Triệu chứng nghi ngờ: Nếu bệnh nhân có triệu chứng vàng da, mệt mỏi, sụt cân, đau bụng, hoặc ngứa, bác sĩ có thể yêu cầu làm các xét nghiệm chức năng gan để xác định nguyên nhân.
• Trước phẫu thuật: Trong một số trường hợp, trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm chức năng gan để đảm bảo gan hoạt động tốt và có thể chịu đựng được cuộc phẫu thuật.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số chức năng gan

Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến các chỉ số chức năng gan, bao gồm:

• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tổn thương gan hoặc ảnh hưởng đến các chỉ số chức năng gan. Ví dụ, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc hạ cholesterol (statins), và một số loại kháng sinh có thể làm tăng nồng độ enzyme gan.
• Rượu: Sử dụng rượu quá mức có thể gây tổn thương gan, dẫn đến tăng các chỉ số ALT, AST, và GGT.
• Chế độ ăn: Chế độ ăn nhiều chất béo và đường có thể góp phần vào sự phát triển của gan nhiễm mỡ không do rượu, một tình trạng ngày càng phổ biến và có thể ảnh hưởng đến chức năng gan.
• Bệnh lý khác: Một số bệnh lý như tiểu đường, béo phì, và các bệnh tự miễn cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng gan.

Kết luận

Các chỉ số chức năng gan đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe gan và phát hiện sớm các bệnh lý về gan. Việc hiểu rõ về ý nghĩa của từng chỉ số sẽ giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn về tình trạng của gan, từ đó đưa ra các biện pháp điều trị và theo dõi phù hợp.