Giới thiệu các công cụ để làm một bức tranh đông hồ
Ngày đăng: 4/6/2025 10:57:39 PM - Thủ công mỹ nghệ - Toàn Quốc - 35Chi tiết [Mã tin: 5930589] - Cập nhật: 19 phút trước
Mở đầu
Tranh đông hồ – dòng tranh dân gian nổi tiếng của Việt Nam – không chỉ được biết đến nhờ nội dung giản dị, gần gũi với đời sống người dân mà còn bởi kỹ thuật chế tác thủ công đầy tinh tế.
Đằng sau mỗi bức tranh là sự kỳ công trong từng công đoạn, từ chuẩn bị nguyên liệu đến in ấn. Để làm nên một tác phẩm tranh Đông Hồ đúng nghĩa, người nghệ nhân cần sử dụng nhiều công cụ làm tranh Đông Hồ truyền thống.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá chi tiết những dụng cụ đó cũng như vai trò quan trọng của chúng trong quá trình tạo nên một bức tranh dân gian đậm chất Việt.
Các công cụ làm tranh Đông Hồ truyền thống
Để tạo ra một bức tranh Đông Hồ hoàn chỉnh, người nghệ nhân sử dụng một số công cụ quan trọng sau:
1. Ván khắc gỗ (mộc bản) tranh đông hồ
Đây là công cụ không thể thiếu trong quá trình làm tranh. Mỗi hình ảnh trong tranh sẽ được khắc trên một tấm gỗ (thường là gỗ thị hoặc gỗ mít vì độ mềm và bền cao). Có hai loại mộc bản:
- Mộc bản nét: khắc chi tiết đường nét chính của hình vẽ.
- Mộc bản màu: dùng để in từng lớp màu riêng biệt, mỗi màu có một bản khắc riêng.
Việc khắc mộc bản đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và am hiểu về bố cục, hình ảnh. Đây là công đoạn mất nhiều thời gian nhất trong quy trình làm tranh.
2. Giấy dó tráng điệp tranh đông hồ
Không giống như các loại giấy thông thường, giấy dó được làm thủ công từ vỏ cây dó – một loại cây mọc nhiều ở vùng trung du Bắc Bộ. Sau khi làm giấy, người ta sẽ tráng lên bề mặt một lớp điệp (là bột từ vỏ sò biển nghiền nhỏ), giúp giấy có độ óng ánh và bắt màu tốt.
Giấy dó tráng điệp là yếu tố giúp tranh Đông Hồ có độ bền hàng trăm năm mà không bị phai màu hay mục nát.
3. Màu tự nhiên tranh đông hồ
Dù không phải là “dụng cụ” theo nghĩa vật lý, nhưng màu sắc là một thành phần không thể thiếu khi làm tranh Đông Hồ. Người dân làng tranh sử dụng màu hoàn toàn từ thiên nhiên:
- Màu đỏ: lấy từ sỏi son hoặc gỗ vang.
- Màu vàng: làm từ hoa hoè phơi khô giã nhỏ.
- Màu đen: chế từ tro bếp đốt bằng rơm hoặc than lá tre.
- Màu xanh: chiết xuất từ lá chàm.
- Màu trắng: dùng chính lớp điệp phủ trên giấy.
Việc pha màu và bảo quản màu cũng cần dụng cụ như cối giã, chày, rây lọc, khay đựng màu,...
4. Con lăn in tranh (dụng cụ ép in)
Khi in tranh, nghệ nhân sẽ đặt ván khắc đã thoa màu lên mặt giấy dó, sau đó dùng con lăn gỗ hoặc nắm đấm tay để ép đều mặt ván giúp màu in lên giấy một cách sắc nét. Dụng cụ này giúp màu bám chặt vào giấy, tạo nên nét in rõ ràng và đều màu.
5. Chổi lông – bàn chải tre
Sau khi in xong, tranh sẽ được hong khô. Một số nghệ nhân dùng chổi lông nhỏ để phủ lại màu hoặc sửa các chi tiết chưa hoàn hảo. Bên cạnh đó, bàn chải tre cũng được dùng để quét bụi giấy, giúp tranh sạch sẽ và không bị nhòe màu.
6. Giá phơi tranh
Sau công đoạn in và tô màu, tranh sẽ được mang đi phơi tự nhiên trên giá tre, đặt ở nơi thoáng khí nhưng không quá nắng gắt. Đây là bước giúp màu tranh khô tự nhiên, không bong tróc và giữ được sắc màu lâu bền.
Vai trò của công cụ truyền thống trong làm tranh Đông Hồ
Mỗi công cụ làm tranh Đông Hồ đều góp phần tạo nên giá trị độc đáo cho dòng tranh dân gian này. Không chỉ là công cụ lao động, chúng còn là biểu tượng của sự tinh tế, khéo léo và tình yêu nghệ thuật của người thợ làm tranh.
Việc sử dụng công cụ thủ công giúp từng bức tranh mang dấu ấn cá nhân, không bức nào giống hoàn toàn bức nào. Đồng thời, nó giữ được hồn cốt dân gian – điều mà máy móc hiện đại không thể tái tạo được.
Bảo tồn nghề làm tranh Đông Hồ và các công cụ truyền thống
Trong thời đại công nghiệp hoá, nhiều làng nghề truyền thống dần bị mai một. Tuy nhiên, làng tranh Đông Hồ vẫn giữ được nét đặc sắc nhờ sự tâm huyết của các nghệ nhân và nỗ lực bảo tồn từ cộng đồng.
Hiện nay, một số nghệ nhân đã mở các lớp dạy làm tranh Đông Hồ ngay tại làng, hướng dẫn chi tiết quy trình từ cách chuẩn bị nguyên liệu đến sử dụng từng công cụ. Ngoài ra, các sản phẩm mô phỏng dụng cụ làm tranh cũng được trưng bày tại các bảo tàng văn hoá dân gian nhằm giới thiệu đến du khách trong và ngoài nước.
Kết luận
Các công cụ làm tranh Đông Hồ không chỉ đơn thuần là phương tiện lao động mà còn là một phần hồn cốt của văn hóa Việt Nam. Từ mộc bản đến giấy dó, từ màu tự nhiên đến con lăn in tranh – tất cả kết hợp lại để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật trường tồn với thời gian. Hiểu và trân trọng những dụng cụ truyền thống này chính là cách gìn giữ một phần di sản văn hóa quý báu của dân tộc.
- Fanpage: https://www.facebook.com/Hontranhdatviet
- Website: https://hontranhdatviet.com/
- TikTok: https://www.tiktok.com/@hn.tranh.t.vit
- Nội dung tương tự: Tại đây.
Tin liên quan cùng chuyên mục Thủ công mỹ nghệ
- 5
Bán gấp nhà 2 tầng 110m2, hxh 8m tô ngọc vân thạnh xuân
Cập nhật: vài giây trước - 1
Bán nhà hxh xô viết nghệ tĩnh, p26, bình thạnh, 66m2, 2 tầng, giá rẻ
Cập nhật: vài giây trước - 1
Bán nhà hxh trịnh thị dối, đông thạnh, hóc môn, 176m2, 10 phòng, ngang
Cập nhật: vài giây trước - 2
Bán 110m2 đất 2mt hxh nở hậu đường phường thạnh xuân, quận
Cập nhật: vài giây trước - 2
Cực hiếm - .bán nhà ngõ đại từ,hoàng mai,hn (9 tỷ)
Cập nhật: vài giây trước - 5
Bán nhà mặt tiền thống nhất, gò vấp kinh doanh đỉnh 110m2,
Cập nhật: vài giây trước - 1
+ trung tâm cẩm lệ, nhà 3 tầng lê kim lăng, đường 7,5m lề 9m, gần trung tâm
Cập nhật: vài giây trước - 2
Chính chủ băn nhà đội cấn, liễu giai - trung tâm
Cập nhật: vài giây trước - 1
Bán nhà mt kd ngay phổ quang, p2, tân bình, 112m2, 2 tầng, cực đẹp, giá rẻ
Cập nhật: vài giây trước - 2
Bán nhà hxh hạ chào 1 tỷ, phú thọ hòa, pth, tân phú. 71m2, 2 tầng, giá cực rẻ, chỉ
Cập nhật: vài giây trước - 1
- biệt thự 3 tầng, 2 mặt tiền kinh doanh, gần khán đài pháo hoa và khu sophau
Cập nhật: vài giây trước - 2
Bán nhà hẻm xe hơi đường số 2 tăng nhơn phú b - 50m2_3.5x10m – giá chỉ 1.9 tỷ
Cập nhật: vài giây trước - 2
Bán nhà hẻm làng tăng phú thủ đức, 39m2_6x7m, 3 tầng, giá chỉ nhỉnh 3 tỷ, giá tốt
Cập nhật: vài giây trước - 5
Bán nhà mặt tiền 2 tầng, 5xm, ở và kinh doanh tân thới
Cập nhật: 1 phút trước - 4
Bán nhà 4m2 căn góc 3 mặt tiền kd thạnh lộc, gần ngã tư
Cập nhật: 1 phút trước - 2
Bán nhà đình phong phú, tăng nhơn phú b, 65m2, 2 tầng chỉ 3 tỷ nhỉnh, mới ở ngay, giá cực rẻ
Cập nhật: 1 phút trước - 1
+ đất nam hoà xuân chính chủ, kề lô góc giao nhau hai đường 10,5m lề 5m, thông
Cập nhật: 1 phút trước - 3
Cần bán gấp 5xm đất thổ cư nhỉnh 3 tỷ, hxh thạnh xuân 25,
Cập nhật: 1 phút trước - 3
Bán nhà và phòng trọ 198m2 hxh, tn 25tr/th, tân chánh hiệp
Cập nhật: 1 phút trước - 0
789f - trò chơi đỉnh cao thu hút tân thủ đẳng cấp nhất hiện nay
Cập nhật: 1 phút trước - 2
Bán nhà mt kd trần thủ độ, phú thạnh, tân phú, 70m2, 4 tầng, giá rẻ.
Cập nhật: 1 phút trước - 0
Chính chủ bán nhà võ thị sáu xây mới hai bà trưng hà nội 40m2 10m ô tô nở hậu 3 tỷ 2
Cập nhật: 1 phút trước - 1
+ trung tâm cẩm lệ, nhà 2,5 tầng mới đẹp, lê kim lăng, đường 7,5m lề 9m, sát lê
Cập nhật: 1 phút trước - 1
+ cực hiếm, biệt thự 3 tầng đẳng cấp 2 mặt tiền kinh doanh trần thánh tông và
Cập nhật: 1 phút trước - 2
Bán nhà hẻm xe hơi _82m2_gần lê văn việt_tăng nhơn phú b_chỉ 7.2 tỷ
Cập nhật: 1 phút trước - 5
Bán nhà mt kd đường số 6, bhhb, bình tân, 97m2, 3
Cập nhật: 1 phút trước - 2
- bán đất tặng nhà 2 tầng mới xây tuyệt đẹp, dt 72m2, kiệt ô tô cách mạng tháng 8, giá cực rẻ 2.45
Cập nhật: 2 phút trước - 2
- bán nhà 2 tầng mặt tiền đường phạm phú tiết, gần chợ hòa cường bắc, hải châu. giá chính chủ. 6.7
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán đất tặng nhà 110m2, đường xe hơi gần chợ vườn lài, an phú đông, quận 12
Cập nhật: 2 phút trước - 5
Bán nhà mt kd hạ chào 14 tỷ, trịnh đình trọng, hòa
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà hẻm 3m cách mạng tháng 8, p10, q3, 114m2, ngang 6,2m, giá rẻ
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà hxh cmt8, p15, q10, 95m2, ngang 6.3m, giá cực bèo chỉ 10.x tỷ.
Cập nhật: 2 phút trước - 5
Bán gấp nhà riêng 200m2, 4t, hxh vườn lài, an phú đông,
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà tô hiến thành, p15, q10, 65m2, 4 tầng, 11 phòng cho thuê.
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà gần chợ hiệp bình, hiệp bình chánh, 70m2, 4t, hẻm xe tải chỉ nhỉnh 6 tỷ hiếm nhà bán
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà đường xô viết nghệ tĩnh, p21, bình thạnh, ngang 4,6m tặng nội thất, nhỉnh 3 tỷ.
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Mặt tiền kinh doanh, trường thọ, thủ đức 190m2, 3 tầng đúc, đường 8m chỉ 11.x tỷ cạnh trường học,
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà mặt tiền kinh doanh, hạ chào 9 tỷ, lạc long quân, p8, tân bình, 6m2, 4 tầng
Cập nhật: 2 phút trước - 2
Bán nhà 59m2_ 10m ra mặt tiền lã xuân oai_tăng nhơn phú a_thủ đức_giá chỉ 3,55 tỷ
Cập nhật: 2 phút trước - 3
Cho thuê đất nn 2126m2, lô góc 3 mặt tiền đường ô tô phường
Cập nhật: 3 phút trước - 3
Quá rẻ! chỉ 3.7 tỷ bán gấp nhà 3t, 107m2 góc 2 mặt đường xe
Cập nhật: 3 phút trước - 3
Kẹt gấp bán 500m2 đất thổ cư mặt tiền đẹp lê văn khương,
Cập nhật: 3 phút trước - 3
Bán gấp 1600m2 đất tc 100%, đường xe tải quay đầu thạnh
Cập nhật: 3 phút trước - 5
Bán gấp nhà xưởng 1100m2 mặt tiền nhị bình, hóc môn giáp
Cập nhật: 3 phút trước - 5
Bán nhà hxh ngay metro quận 12, giáp gò vấp, 140m2, 2t,
Cập nhật: 3 phút trước - 2
Bán nhà gần tô ngọc vân, linh tây thủ đức 420m2_10x42m2, 3tầng chỉ nhỉnh 30tr.m2 cho thuê 80tr.tháng
Cập nhật: 3 phút trước - 2
Bán gấp nhà hẻm xe tải gần phạm văn đồng hiệp bình phước 84m2 4t 4pn chỉ nhỉnh 8 tỷ hiếm có
Cập nhật: 3 phút trước - 2
-bán nhà đại từ (nhỉnh 6tỷ),kinh doanh ,ngõ thông,
Cập nhật: 3 phút trước - 1
Xe ngủ trong nhà quang trung, p10, gò vấp, 93m2, 4 tầng, 4pn, ở ngay
Cập nhật: 3 phút trước - 2
Hẻm 10m kinh doanh cmt8, p11, q3, 83m2, 4 tầng, ngang 5m.
Cập nhật: 3 phút trước