Huyết tương giàu tiểu cầu – bước đột phá trong điều trị y khoa

Những năm trở lại đây, huyết tương giàu tiểu cầu được ứng dụng một cách rộng rãi trong điều trị các bệnh về viêm xương khớp, thoái hóa khớp đặc biệt là thoái hóa khớp gối, hỗ trợ trẻ hóa làn da nhờ vào các ưu điểm như an toàn, hiệu quả cao. Vậy thì huyết tương giàu tiểu cầu là gì? Hãy cùng phòng khám DrKnee tìm hiểu thông qua qua bài viết dưới đây.

Huyết tương giàu tiểu cầu tự thân là gì?

Huyết tương giàu tiểu cầu (Platelet rich plasma – viết tắt là PRP) bao gồm hai yếu tố: huyết tương và tiểu cầu , một loại tế bào đóng vai trò quan trọng trong việc chữa bệnh trên toàn cơ thể. Tiểu cầu nổi tiếng với khả năng đông , nhưng chúng cũng chứa các yếu tố tăng trưởng có thể kích hoạt sinh sản tế bào và kích thích tái tạo hoặc chữa lành mô ở vùng được điều trị. Huyết tương giàu tiểu cầu chỉ đơn giản là chứa nhiều tiểu cầu hơn bình thường.

Trung bình ở một người lớn khỏe mạnh, số lượng tiểu cầu trong khoảng 200.000 tiểu cầu trong 1 microlit (dao động từ 140.000 đến 400.000), trong khi đó thì số lượng tiểu cầu có trong huyết tương giàu tiểu cầu cao hơn gấp nhiều lần so với tĩnh mạch, gấp từ 2 đến 8 lần mức trung bình.

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu đang được điều trị phổ biến ở nhiều tình trạng bệnh khác nhau như các bệnh xương khớp, chấn thương do thể thao cho đến rụng tóc, thẩm mỹ làn da. Phương pháp này sử dụng chính tế bào của bệnh nhân để đẩy nhanh quá trình phục hồi vết thương. Vì nhiều lý mà trong một mũi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu của mỗi bệnh nhân có thể khác nhau do:

• Đặc điểm bệnh nhân: thành phần (ví dụ như số lượng tiểu cầu) khác nhau ở mỗi bệnh nhân
• Cách xử lý : cách xử lý mẫu của bệnh nhân( ví dụ như quá trình ly tâm và lọc) ảnh hưởng đến nồng độ của tiểu cầu và bạch cầu trong một mũi tiêm PRP
• Các chất phụ gia: các bác sĩ có thể thêm vào huyết tương giàu tiểu cầu các chất được cho là có khả năng tăng cường đặc tính chữa bệnh của PRP.

Nguồn gốc của huyết tương giàu tiểu cầu

PRP (Platelet-Rich Plasma) là một phương pháp điều trị y học tái tạo cơ bản được sử dụng trong nhiều lãnh vực, đặc biệt là trong thể thao và y học thẩm mỹ. PRP được chiết tách và phân lập từ của bệnh nhân

Tại sao PRP chữa được thoái hóa khớp?

Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) chứa số lượng tiểu cầu cao hơn gấp 2 đến 8 lần so với bình thường, mà tiểu cầu lại là nguồn giải phóng dồi dào các yếu tố tăng trưởng( IGF, KGF, VEGF), các yếu tố giúp mau lành vết thương, các phân tử sinh học giúp thúc đẩy quá trình tái tạo và phục hồi mô tế bào nhanh hơn.

Cụ thể hơn là khi được tiêm vào môi trường mô đang bị tổn thương, dưới kích thích của các phản ứng viêm, tiểu cầu được hoạt hóa và dẫn đến ly giải các hạt alpha. Từ sự ly giải các hạt alpha sẽ giải phóng nhiều loại protein có vai trò quan trọng đối với quá trình làm lành vết thương.

Nói một cách khác, quá trình phục hồi khi các mô bị viêm, chấn thương, va đập vốn dĩ là một quá trình tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, nhờ vào tiểu cầu phóng ra các yếu tố tăng trưởng và các phân tử sinh học giúp kích thích quá trình, tốc độ và khả năng phục hồi tại chỗ của mô tế bào diễn ra nhanh hơn.

Từ đó cải thiện tình trạng thoái hóa khớp, chấn thương. Vì vậy mà huyết tương giàu tiểu cầu được sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp. Liệu pháp này đã giúp rút ngắn thời gian và giảm thiểu chi phí điều trị so với phương pháp thay khớp như trước đây.

Tác dụng điều trị của huyết tương giàu tiểu cầu

Hiện nay, huyết tương giàu tiểu cầu đã và đang được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhiều bệnh lý trong đó phải kể đến điều trị viêm xương khớp và thoái hóa khớp.

Ứng dụng trong điều trị các bệnh viêm xương khớp

Các bác sĩ sử dụng liệu pháp PRP để điều trị viêm xương khớp cho rằng huyết tương giàu tiểu cầu có thể:

• Ức chế viêm và làm chậm sự tiến triển của viêm xương khớp
• Kích thích sự hình thành sụn mới
• Tăng sản xuất chất lỏng bôi trơn tự nhiên trong khớp, do đó làm giảm ma sát đau khớp
• Chứa các protein làm thay đổi các thụ thể đau của bệnh nhân và giảm cảm giác đau

Các chỉ định đề xuất điều trị bằng PRP trong viêm xương khớp

• Bệnh nhân đau nhức xương khớp ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày
• Các phương pháp điều trị khác bị thất bại ví dụ vật lí trị liệu, bệnh nhân nhạy cảm với NSAID, tiêm steroid không có tác dụng…
• Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu thường không khuyến cáo đối với những bệnh nhân viêm xương khớp nặng

Chống chỉ định đối với huyết tương giàu tiểu cầu

• Có tình trạng sức khỏe có thể xấu đi hoặc lây lan khi tiêm, chẳng hạn như nhiễm trùng đang hoạt động, bệnh di căn hoặc một số bệnh về da nhất định
• Có một số rối loạn về và chảy
• Đang điều trị chống đông (và không thể tạm ngừng điều trị)
• Bị thiếu
• Có thai

Ứng dụng trong điều trị thoái hóa khớp, đặc biệt là thoái hóa khớp gối

PRP đã được chứng minh là giúp giảm một số triệu chứng trong viêm khớp gối sớm và ít nhất có hiệu quả tương đương với việc tiêm axit hyaluronic trong khớp và steroid để kiểm soát triệu chứng.

Liệu pháp này là một can thiệp xâm lấn tối thiểuđược sử dụng để tăng cường tái tạo mô. PRP chứa các hạt alpha, trong đó khoảng 70% các yếu tố tăng trưởng của chúng sẽ được tiết ra trong 10 phút đầu tiên, và tất cả lượng dự trữ hầu như sẽ được giải phóng trong giờ đầu tiên. Các yếu tố tăng trưởng này kích hoạt một số tế bào chịu trách nhiệm chữa lành mô và tái tạo xương và sụn

Hiệu quả, tính an toàn trong điều trị thoái hóa khớp gối bằng PRP so với các phương pháp truyền thống khác như sử dụng thuốc, phẫu thuật

• Đạt hiệu quả giảm đau một cách nhanh chóng, cải thiện khả năng vận động khớp mà các phương pháp khác không thể thực hiện được, hiệu quả đạt được ở 80 đến 90% số bệnh nhân.
• Bệnh nhân sẽ được chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu một hay nhiều đợt điều trị tùy vào đáp ứng điều trị cũng như tình trạng thoái hóa khớp
• Do lấy từ chính của bệnh nhân sau đó tiêm tại chỗ vào khớp của bệnh nhân nên tính an toàn rất cao.

Ứng dụng trong thẩm mỹ da liễu

Ngày nay, khi đời sống tinh thần gia tăng sẽ kéo theo các nhu cầu về làm đẹp, thẩm mỹ thì trẻ hóa da bằng PRP ngày càng được càng được quan tâm, giúp điều trị các vấn đề về làn da. Khi được đưa vào da, các yếu tố tăng trưởng trong tiểu cầu sẽ kích thích tăng sinh collagen và hình thành các mạch mới giúp giảm hình thành nếp nhăn, trẻ hóa da, bảo vệ da khỏi các tác nhân oxi hóa.

Quy trình chiết tách PRP

Thông thường cách phổ biến nhất để chiết tách huyết tương giàu tiểu cầu là quay ly tâm mẫu của chính bệnh nhân. Đầu tiên bác sĩ sẽ lấy từ cánh tay của bệnh nhân, sau đó lọ sẽ được đặt trong một máy ly tâm, nơi nó được quay với tốc độ cao. Việc quay vòng làm cho phân tách thành các lớp:

• Các tế bào hồng cầu, khoảng 45% lượng , bị ép xuống đáy lọ.
• Các tế bào bạch cầu và tiểu cầu tạo thành một lớp mỏng ở giữa, được gọi là lớp áo đệm, bao gồm ít hơn 1% lượng ly tâm.
• Huyết tương “nghèo tiểu cầu”, hoặc huyết tương có nồng độ tiểu cầu thấp, chiếm lớp trên cùng còn lại, khoảng 55% của mẫu ly tâm.

Thông thường cần ly tâm hai lần trong đó lần thứ nhất giúp tách huyết tương nghèo tiểu cầu ra khỏi phần còn lại. Tiếp theo thực hiện ly tâm lần hai để tách phần hồng cầu ra khỏi huyết tương giàu tiểu cầu.

Kế tiếp chất chủ vận tiểu cầu được thêm vào để kích hoạt dòng chảy đông , tạo ra gel tiểu cầu. Toàn bộ quá trình thực hiện sẽ diễn ra trong khoảng 12 phút, tiểu cầu được cô đặc lên 3 – 5 lần so với tự nhiên.

Khi quá trình ly tâm hoàn tất, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên y tế sẽ lấy lọ ra khỏi máy ly tâm và chuẩn bị dung dịch PRP để tiêm.

Quy trình bảo quản

Sau khi chiết tách bằng ly tâm, để đảm bảo tính toàn vẹn của các thành phần hóa học thì PRP cần được bảo quản lạnh. Mặc dù PRP có thể sử dụng ngay sau khi chiết tách, tuy nhiên trên thực tế thì PRP cần được bảo quản cho đến thời điểm sử dụng. Được biết, tiểu cầu vẫn hoạt động từ 5-7 ngày ở nhiệt độ phòng và lên đến 10 ngày ở nhiệt độ 0-6 độ C

Quy trình tiêm

Việc bệnh nhân được tiêm một lần hay một loạt các mũi tiêm cách nhau trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng là tùy thuộc vào bệnh nhân và bác sĩ. Nếu kế hoạch tiêm nhiều đợt , bác sĩ có thể đề nghị lấy một lần trong lần khám đầu tiên và sử dụng PRP tươi trong lần tiêm đầu tiên và làm đông lạnh và rã đông PRP còn lại khi cần cho các lần tiêm sau. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng PRP đông lạnh và rã đông ảnh hưởng tiêu cực đến tính hữu dụng của nó và khuyến cao nên thực hiện lấy riêng biệt cho mỗi lần tiêm PRP.

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là liệu pháp yêu cầu độ chính xác

Vì huyết tương giàu tiểu cầu phải được tiêm trực tiếp vào nang khớp nên độ chính xác rất quan trọng. Liệu pháp này nên được thực hiện bởi những bác sĩ có kinh nghiệm, đồng thời sử dụng thêm công nghệ hình ảnh để đảm bảo mũi tiêm được chính xác.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực cơ xương khớp cùng những trang thiết bị hiện đại, hiện nay phòng khám DrKnee đã và đang cung cấp dịch vụ tiêm PRP chính xác và mang lại hiệu quả cho bệnh nhân.

Các bước của tiêm huyết tương giàu tiểu cầu

Các bước bao gồm lấy , chuẩn bị PRP và tiêm:

• Máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay của bệnh nhân vào một lọ (thường cần từ 15 đến 50 mL)
• Máu được xử lý bằng máy ly tâm.
• Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên chuẩn bị huyết tương giàu tiểu cầu đã được ly tâm để tiêm.
• Khu vực khớp bị ảnh hưởng được làm sạch bằng chất khử trùng như cồn hoặc iod.
• Nếu sử dụng sóng siêu âm, một loại gel đặc biệt sẽ được thoa lên vùng da gần chỗ tiêm. Một đầu dò siêu âm sẽ được ấn vào vùng da được phủ gel. Hình ảnh trực tiếp của khớp sẽ được chiếu trên màn hình để bác sĩ xem.
• Bệnh nhân được yêu cầu thư giãn; Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêm và cũng có thể làm cho vết tiêm bớt đau hơn.
• Sử dụng một ống tiêm và kim, bác sĩ tiêm một lượng nhỏ (thường chỉ từ 3 đến 6 mL) huyết tương giàu tiểu cầu vào viên nang khớp.
• Vùng tiêm được làm sạch và băng bó.

Huyết tương giàu tiểu cầu thường kích thích một loạt phản ứng sinh học và vết tiêm có thể sưng và đau trong khoảng 3 ngày. Liệu pháp thường có tác dụng sau vài tuần, và có thể kéo dài hiệu quả lên tới 9 tháng.

Tiêm ở đâu?

Hiện nay, liệu pháp PRP đang dần được phổ biến, do vậy bệnh nhân có thể dễ dàng tiêm tại các phòng khám cơ xương khớp hoặc khoa điều trị cơ xương khớp tại các bệnh viện. Để đạt được hiệu quả tối ưu thì các quy trình phải được đảm bảo thực hiện một cách chính xác.

Vì vậy, bệnh nhân hãy lựa chọn cho mình những địa chỉ tin cậy, tránh “tiền mất tật mang”. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, môi trường đạt chuẩn cùng các trang thiết bị hiện đại, phòng khám DrKnee là một trong những địa chỉ đáng tin cậy trong điều trị bằng liệu pháp PRP.

Chăm sóc sau tiêm

Sau khi tiêm từ 1 -2 giờ thì bệnh nhân có thể về nhà. Nếu cảm thấy đau dữ dội hoặc gặp các tác dụng phụ thì bệnh nhân nên trở lại bệnh viện để kiểm tra. Trong vòng 6 tuần sau khi tiêm, bệnh nhân nên tránh uống thuốc viêm.

Vì huyết tương giàu tiểu cầu dược lấy và chiết tách từ chính của bệnh nhân cần điều trị trong điều kiện đảm bảo vô khuẩn nên liệu pháp này rất an toàn, không gây dị ứng hay các phản ứng kích thích.

Bao lâu thấy hiệu quả?

Thực tế thì mức độ khỏi và dứt điểm các bệnh xương khớp lâu dài sẽ phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của chế phẩm huyết tương giàu tiểu cầu sau khi chiết tách cũng như phụ thuộc vào việc tiêm đúng chuẩn vào vị trí tổn thương. Do vậy, để đạt được hiệu quả thì cần phải giám sát các quy trình thực hiện một cách chặt chẽ. Thông thường thì sau khoảng 3 tuần là bệnh nhân sẽ thấy được hiệu quả do liệu pháp mang lại và hiệu quả có thể kéo dài lên đến 6 – 9 tháng.

Hy vọng với những thông tin mà phòng khám DrKnee vừa cung cấp sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu. Nếu bạn có nhu cầu điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp, đừng ngần ngại hãy liên hệ với drknee.vn để được tư vấn một cách sớm nhất.