Lễ động quan là gì? tìm hiểu ý nghĩa và nghi thức quan trọng trong tang lễ

Trong phong tục tang lễ của người Việt, mỗi nghi thức đều mang giá trị tinh thần sâu sắc và thể hiện lòng hiếu kính của con cháu đối với người đã khuất. Trong số đó, lễ động quan được xem là một trong những nghi thức quan trọng nhất, đánh dấu thời khắc tiễn biệt cuối cùng trước khi đưa linh cữu đi an táng hoặc hỏa táng. Vậy lễ động quan là gì, diễn ra như thế nào và mang ý nghĩa gì trong văn hóa tang lễ Việt Nam?

Lễ Động Quan Là Gì?

Lễ động quan là nghi thức di chuyển quan tài của người đã khuất từ nơi quàn (thường là nhà riêng, nhà tang lễ hoặc chùa) ra huyệt mộ hoặc nơi hỏa táng. “Động” nghĩa là di chuyển, “quan” là quan tài, do đó “động quan” hiểu đơn giản là lễ di chuyển linh cữu. Đây là khoảnh khắc thiêng liêng, mang ý nghĩa tiễn đưa người mất rời khỏi trần thế để bước sang thế giới vĩnh hằng.

Trong văn hóa dân gian, lễ động quan không chỉ là hành động mang tính vật lý, mà còn là thời điểm con cháu, họ hàng, bạn bè bày tỏ nỗi tiếc thương và tiễn biệt lần cuối. Nghi lễ này thường được tiến hành cẩn trọng, tuân theo quy tắc nghiêm ngặt để đảm bảo sự trang nghiêm và tôn kính.

Ý Nghĩa Của Lễ Động Quan

Lễ động quan đánh dấu mốc quan trọng trong hành trình tang lễ. Sau nhiều nghi thức như nhập quan, phát tang, viếng tang, lễ động quan là lúc người thân tiễn linh cữu rời khỏi ngôi nhà quen thuộc. Theo quan niệm tâm linh, đây là thời điểm linh hồn người mất rời xa cõi dương, bắt đầu hành trình sang cõi âm.

Bên cạnh ý nghĩa tiễn biệt, lễ động quan còn là dịp để cộng đồng, họ hàng cùng nhau chia sẻ mất mát, gửi gắm lòng cảm thông với tang quyến. Nghi lễ này thể hiện sự gắn kết giữa người sống và người đã khuất, giữa truyền thống gia đình và giá trị nhân văn của người Việt.

Xem thêm: https://maitanggiangtho.vn/le-dong-quan-la-gi/

Nghi Thức Tiến Hành Lễ Động Quan

Trước khi lễ động quan diễn ra, gia đình sẽ chuẩn bị kỹ lưỡng. Linh cữu được đặt ngay ngắn, trang phục của người thân phải chỉnh tề, thường là áo tang màu trắng hoặc đen. Trưởng tộc hoặc người chủ lễ sẽ đọc văn tế, cầu nguyện cho linh hồn người mất được siêu thoát.

Sau đó, người thân và họ hàng lần lượt cúi đầu vái lạy để tiễn biệt. Khi tiếng chiêng trống vang lên, đội khiêng quan tài bắt đầu di chuyển. Con cháu đội khăn tang đi trước, tay cầm linh vị hoặc di ảnh, theo sau là đoàn người đưa tang. Mọi người giữ trật tự, bước chậm rãi, thể hiện sự thành kính và tôn trọng tuyệt đối.

Trong lễ động quan, có một chi tiết đặc biệt là “rải vàng mã” và “rải gạo muối”. Hành động này mang ý nghĩa mở đường, giúp linh hồn người mất thuận lợi sang thế giới bên kia, đồng thời xua đuổi điều xui xẻo cho người sống.

Khi linh cữu được đưa ra khỏi nhà, gia chủ thường đốt một nắm rơm hoặc vàng mã ở cửa, tượng trưng cho việc chia ly giữa hai cõi âm – dương. Sau đó, đoàn tang sẽ di chuyển đến nghĩa trang hoặc nhà hỏa táng để thực hiện lễ an táng cuối cùng.

Một Số Lưu Ý Trong Lễ Động Quan

Lễ động quan đòi hỏi sự trang nghiêm tuyệt đối. Gia chủ nên giữ không khí trầm lắng, tránh khóc lóc quá lớn tiếng để linh hồn người mất được thanh thản. Việc chọn giờ động quan cũng rất quan trọng, thường do thầy cúng hoặc người am hiểu phong thủy xem và quyết định, dựa trên tuổi của người mất và người trong gia đình.

Ngoài ra, phương tiện đưa tang cần được chuẩn bị chu đáo. Xe tang nên được trang trí đơn giản, chủ đạo là màu trắng hoặc vàng nhạt. Trong quá trình di chuyển, đoàn đưa tang nên giữ khoảng cách hợp lý, không chen lấn, không ồn ào.

Lễ Động Quan Trong Tín Ngưỡng Phật Giáo Và Công Giáo

Tùy theo tín ngưỡng, lễ động quan có thể mang những hình thức khác nhau. Với Phật giáo, buổi lễ thường có sự hiện diện của chư tăng, tụng kinh cầu siêu để dẫn dắt linh hồn người mất về cảnh giới an lành. Còn trong Công giáo, linh mục sẽ chủ trì nghi lễ, đọc lời tiễn biệt và cầu nguyện cho linh hồn được về nước Chúa.

Dù theo tôn giáo nào, lễ động quan đều mang tinh thần chung là lòng hiếu thảo, sự tôn kính và ước nguyện cho người đã khuất được yên nghỉ vĩnh hằng.

Lễ động quan là một nghi thức trọng đại, khép lại quá trình tang lễ và mở ra hành trình mới cho linh hồn người mất. Việc hiểu rõ lễ động quan là gì không chỉ giúp gia đình chuẩn bị chu đáo mà còn thể hiện sự tôn trọng với truyền thống văn hóa tâm linh của dân tộc. Dù đau buồn, lễ động quan vẫn là khoảnh khắc thiêng liêng, nơi mọi người cùng nhau nói lời tiễn biệt trong lòng thành kính và yêu thương sâu sắc.