Than không khói là gì? liệu có ảnh hưởng đến sức khỏe không?

Than không khói hay than, củi nói chung là thứ nguyên liệu dễ tìm kiếm, phổ biến và giá thành rẻ, phục vụ nhiều nhu cầu cơ bản của con người. Trong đó có việc sưởi ấm, nấu nướng tại nhà và đặc biệt là các chuyến dã ngoại, cắm trại ngoài trời.

Hiện nay, cùng với sự phát triển của đồ đạc ngành outdoor nói chung, người ta đã lựa chọn than không khói để thay thế dần cho than củi đen truyền thống. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về loại nguyên liệu đốt cháy độc đáo và hữu dụng này nhé.

1. Than không khói là gì?

Than không khói tiếng anh là Smokeless Coal. Đây là loại than thường dùng chung với các loại bếp nướng dã ngoại hoặc bếp nướng BBQ gia đình, quán ăn, nhà hàng trên thị trường hiện nay.

Đây là các loại than sạch được áp dụng khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất, nhằm hạn chế và loại bỏ hầu hết khói trong quá trình sử dụng.

2. Đặc điểm của than không khói

Khác với than củi truyền thống thường có hình thù gồ ghề, to nhỏ không đồng nhất, của cây gỗ. Than không khói có thể tạo hình tự do thành các khối tối ưu cho việc vận chuyển và cất giữ.

Được tạo hình với độ nén cao, than không khói có trọng lượng nặng hơn và mật độ dày hơn than củi. Vì vậy than không khói cũng cho thời lượng cháy lâu hơn, tiết kiệm hơn và không bị nổ, văng lửa trong quá trình đốt cháy.

Than không khói sử dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất than để hạn chế tối đa khói sinh ra trong qua trình đốt than. Khác với loại than củi đen được sử dụng từ xưa đến nay, nhắc đến than là có khói khi đốt. Khói sinh ra từ than củi khi đốt sẽ sinh là khí lưu huỳnh và CO, đây là những khí có hại cho sức khỏe người sử dụng và mọi người xung quanh.

Than không khói giúp thức ăn không bị hấp thu các khí độc, đặc biệt là khí lưu huỳnh, gây ảnh hưởng sức khỏe.

3. Những ưu điểm của than không khói so với than củi

Than không khói được đánh giá cao hơn than củi đen truyền thống vì các lí do:

• An toàn hơn cho người sử dụng. Loại bỏ các rủi ro khi chẻ, đập than củi đen truyền thống. Chỉ việc lấy ra và xếp lên bếp cho vừa vặn. Than không nổ, không bắn tia lửa khi mồi nhờ mật độ vật liệu bên trong kín và chặt.
• Thời gian cháy lâu hơn gấp 1.5 lần nếu so sánh cùng một đơn vị thể tích.
• Nhiệt độ tỏa ra cao hơn và đều hơn cá loại than thông thường như than củi, than tổ ong,…
• Chất lượng phù hợp, ổn định hơn.
• Sau khi dùng không hết có thể dập bằng nước để sử dụng cho lần sau. Rất tiết kiệm
• Chi phí hiệu quả hơn nếu tính trên giá thành và nhiệt lượng cộng thời gian đốt cháy.
• Ít tro tàn. Lượng tro sau khi đốt có xu hướng cố định thành hình khối, không bị bay lung tung.
• Cải thiện chất lượng không khí. Hạn chế tác động tiêu cực ra môi trường.
• Có thể sử dụng tại nhiều thiết bị, không gian. Đặc biệt là các không gian kín và có độ thoáng kém trong đô thị.

Đặc biệt, không mùi là một ưu điểm quan trọng của than không khói. Than không khói được sản xuất trong quy trình có sự kiểm soát carbon hóa than để loại bỏ phần lớn tạp chất và chất bốc phát sinh khói, mùi hôi. Than sạch không khói có hàm lượng carbon cực cao, cá biệt lên tới 98%. Ví dụ như than trắng binchotan có nguồn gốc xuất xứ từ Nhật Bản.

Nếu bạn là người sành ăn, thường đến những nhà hàng nướng cao cấp Nhật Bản hoặc Hàn Quốc, bạn sẽ luôn cảm thấy mùi vị của món nướng thật thơm ngon, không có mùi hôi khó chịu và vô cùng sạch sẽ.

Do đó, than sạch không khói hiện nay đang dần thay thế các loại than củi đen – than hoa thông thường.

4. Nhược điểm của than không khói

Nhược điểm lớn nhất của các loại than không khói là khó bắt lửa, khó nhóm lên để sử dụng.

Để nhóm được loại than này khi ở nhà, bạn có thể đặt lên bếp gas để mồi lửa trước khi đưa vào lò nướng. Nếu sử dụng khi đi dã ngoại, du lịch, picnic, bạn nên chuẩn bị các dụng cụ dã ngoại có khả năng cấp lửa lớn như đèn khò.

Để nhóm được than không khói thực ra không khó, chỉ hơi tốn thời gian nếu chưa quen. Nếu bạn có một chút kỹ năng, bạn sẽ làm được điều đó rất nhanh chóng.

5. Một số loại than sạch không khói trên thị trường hiện nay

5.1 Than ép (từ mùn cưa, than trắng hoặc gáo dừa)

Than ép là gì?

Sản phẩm than ép này hầu hết được tận dụng từ nguồn nguyên liệu là mùn cưa, gáo dừa. Nhưng do kích thước than không đủ tiêu chuẩn nên những xưởng sản xuất than tận dụng để ép lại thành viên có hình dạng trụ tròn, trụ vuông hoặc hình hoa cúc.

Về nhiệt lượng thì do than đã bị nghiền vụn và ép lại nên nhiệt sẽ không cao bằng sản phẩm nguyên sinh. Nhưng bù lại thì giá thành của than ép lại tương đối rẻ, phù hợp với quán nướng bình dân.

Đặc tính kỹ thuật của than ép

Đường kính than ép đã được nghiên cứu kỹ phù hợp với bếp nướng thông dụng tại Việt Nam với kích thước như sau:

• Đường kính: 4.5 cm
• Độ dài: 8 – 15 cm

5.2 Than không khói từ mùn cưa

Than mùn cưa là gì?

Than mùn cưa là loại than được ưa chuộng nhất trong các nhà hàng nướng BBQ ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.

Than mùn cưa được sản xuất từ 100% mùn cưa tự nhiên. Nguồn nguyên liệu này là sản phẩm thải của ngành công nghiệp chế biến gỗ. Các nhà sản xuất sẽ thu gom tại các làng nghề, xưởng, kho cưa, tiện gỗ công nghiệp hoặc gỗ mỹ nghệ.

Mùn cưa sau khi thu gom sẽ được nén ép thành thanh đồng nhất về kích thước, sau đó đem nung thành than và để nguội. Sản phẩm than nung đỏ là khâu sau cùng nên không bị lẫn tạp chất, hàm lượng cacbon cao, cố định ở mức 85-88%.

Không giống như than đá hoặc than cốc, than mùn cưa dùng trong nấu nướng sẽ an toàn và sạch sẽ hơn do tính chất không mùi, không tạo ra khói và không tạo ra tia lửa khi đốt.

Đặc tính kỹ thuật của than mùn cưa

• Hình dạng: Than mùn cưa vuông hoặc than mùn cưa lục lăng
• Kích thước: đường kính 3,8 cm, độ dài 10-27 cm
• Hoàn toàn không khói, không mùi
• Nhiệt lượng tổng: 7000-7800 Kcal/kg
• Độ ẩm toàn phần: 10%
• Hàm lượng Carbon cố định: 85-88%
• Hàm lượng tro: < 3%
• Thời gian cháy: hơn 3 tiếng

5.3 Than trắng không khói Bichotan

Than Trắng (Binchotan) là gì?

Đây là loại than củi cao cấp nhất do người Nhật phát minh ra từ thời Edo thế kỷ 17 đến thế kỷ 19. Than trắng Bichotan có đặc tính cứng và lâu tàn. Bên cạnh đó, than Binchotan khi cháy còn tỏa ra mùi đồ nướng nên rất được giới đầu bếp ưa chuộng.

Nhờ có cấu tạo với số lượng lỗ rỗng cực lớn, than Binchotan có khả năng hấp thụ các hóa chất trong nước, tẩy độc tố trong da, làm cân bằng độ ẩm không khí, khử mùi hôi trong tủ lạnh. Không dừng lại ở đó, than Bichotan còn làm tăng tuần hoàn cho cơ thể khi được cho vào bồn tắm nóng, làm tăng độ mầu mỡ của đất và cân bằng các ion âm trong nhà.

Than Binchotan cứng hơn nhiều lần so với than củi thường, khi gõ 2 cây than vào nhau sẽ có âm thanh của kim loại.

Đặc tính kỹ thuật của than trắng Bichotan

• Hàm lượng Cacbon (%): >90%
• Hàm lượng tro (%): <2,5%
• Hàm lượng sulfur(%): <0.01%
• Nhiệt lượng tổng kcal/kg: >8000kcal/kg
• Độ ẩm(%): <3%
• Thời gian cháy: 4 tiếng (lâu gấp 3 lần than củi bình thường)

6. Ứng dụng của than không khói

Than không khói hiện nay được ứng dụng rất nhiều trong đời sống. Chỉ ngoại trừ các ngành công nghiệp và sản xuất, loại than này không đem lại kết quả chi phí tối ưu cho các nhà xưởng cần vận hành với nguồn nguyên liệu lớn. Còn lại các vấn đề trong đời sống, lĩnh vực gia dụng đều có thể sử dụng than không khói thay cho than củi truyền thống để tối ưu trải nghiệm và hiệu quả. Ví dụ:

• Ngành ẩm thực, nhà hàng, quán ăn.
• Nấu nướng cắm trại, dã ngoại, picnic cuối tuần.
• Ngành Spa, thẩm mỹ, thư giãn, chăm sóc sức khỏe.
• Sưởi ấm trong nhà. Hơ ấm phòng ngủ của phụ nữ mới sinh.
• Lọc không khí, lọc nước, hút ẩm.
• Than không khói còn được ứng dụng để hút shisha.

7. Cách bảo quản than không khói

Nhìn chung, quy cách bảo quản và sử dụng loại than này không có nhiều khác biệt so với than củi truyền thống.

• Bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh độ ẩm thấp.
• Không để than ở nơi dễ bắt lửa, có nguy cơ hỏa hoạn hoặc tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy ở mức cao.
• Than không khói không có hạn sử dụng.
• Khi bị ướt, bạn chỉ cần phơi lại dưới trời nắng để than trở về tình trạng khô, sau đó vẫn có thể sử dụng.

8. Mua than sạch không khói ở đâu?

Than nướng không khói có khá nhiều loại, mỗi loại than nướng có giá thành khác nhau, cũng như phục vụ các nhu cầu khác nhau.

Thực tế thị trường hiện nay, các loại than được ưu tiên sử dụng theo thứ tự là:

• Than mùn cưa
• Than gáo dừa
• Than bánh, than ép bột
• Than trắng Binchotan

Đây là lựa chọn tuyệt vời có thể kết hợp cùng nhau để tối đa trải nghiệm của bạn cùng gia đình trong những buổi picnic, cắm trại cuối tuần.

Chúc bạn có những trải nghiệm tốt với than sạch không khói!