Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy: nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là một trong những vấn đề phổ biến khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Mặc dù trong nhiều trường hợp, tiêu chảy chỉ là một triệu chứng tạm thời, nhưng khi không được xử lý đúng cách, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như mất nước, rối loạn điện giải, và thậm chí là suy dinh dưỡng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, và cách xử lý tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Hãy cùng Mediphar USA theo dõi nhé!

1. Nguyên nhân tiêu chảy ở trẻ sơ sinh

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus

Một trong những nguyên nhân chính gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là do nhiễm trùng từ vi khuẩn hoặc virus. Các loại virus như Rotavirus, Adenovirus, và Norovirus thường gây ra tiêu chảy cấp. Bên cạnh đó, vi khuẩn như Salmonella, Shigella, E. coli cũng có thể là nguyên nhân gây tiêu chảy. Các loại vi khuẩn và virus này có thể xâm nhập vào hệ tiêu hóa của trẻ thông qua thực phẩm không an toàn, nước bị ô nhiễm, hoặc do tiếp xúc với người bệnh.

Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm

Dị ứng thực phẩm, đặc biệt là dị ứng với protein trong sữa bò, có thể là nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Ngoài ra, không dung nạp lactose – loại đường có trong sữa – cũng có thể khiến trẻ bị tiêu chảy. Những trường hợp này thường liên quan đến các dấu hiệu khác như nổi mẩn đỏ, phát ban, hoặc có sự thay đổi trong hành vi của trẻ.

Sử dụng thuốc kháng sinh

Nếu trẻ đang dùng thuốc kháng sinh, đây cũng có thể là nguyên nhân gây tiêu chảy. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn có hại mà còn tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi trong ruột, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và gây ra tiêu chảy.

Suy giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu

Một số trẻ sơ sinh có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dẫn đến suy giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng từ thực phẩm. Điều này đặc biệt phổ biến ở những trẻ sinh non hoặc có các vấn đề về đường tiêu hóa từ lúc mới sinh.

Thay đổi trong chế độ ăn uống

Khi trẻ sơ sinh chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức hoặc bắt đầu ăn dặm, hệ tiêu hóa của trẻ cần thời gian để thích nghi với những thay đổi này. Sự thay đổi đột ngột trong chế độ ăn uống có thể làm trẻ bị tiêu chảy tạm thời.

2. Triệu chứng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh

Nhận biết tiêu chảy ở trẻ sơ sinh có thể hơi khó khăn, vì phân của trẻ thường lỏng và mềm hơn so với trẻ lớn hơn hoặc người lớn. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu đặc biệt cho thấy trẻ bị tiêu chảy:

• Phân lỏng hoặc nước: Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy thường có phân lỏng hoặc có dạng nước nhiều hơn bình thường. Phân có thể có màu xanh, vàng, hoặc màu nâu, và đôi khi có thể có hoặc chất nhầy.
• Đi tiêu nhiều hơn bình thường: Nếu trẻ đi tiêu nhiều lần hơn so với bình thường trong ngày, đặc biệt là với phân lỏng, đó có thể là dấu hiệu của tiêu chảy.
• Sốt: Một số trường hợp tiêu chảy đi kèm với sốt, đặc biệt khi nguyên nhân là do nhiễm trùng.
• Trẻ quấy khóc và khó chịu: Tiêu chảy thường khiến trẻ khó chịu, quấy khóc và có thể kèm theo đau bụng.
• Mất nước: Nếu trẻ bị mất nước do tiêu chảy, bạn có thể thấy các dấu hiệu như môi khô, mắt trũng, hoặc tiểu ít.

3. Biến chứng nguy hiểm của tiêu chảy ở trẻ sơ sinh

Tiêu chảy không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là mất nước và rối loạn điện giải. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:

• Mất nước nặng: Trẻ sơ sinh rất dễ mất nước khi bị tiêu chảy do cơ thể của trẻ chứa ít nước hơn so với người lớn. Mất nước có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng, bao gồm hạ huyết áp, suy thận, và thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Suy dinh dưỡng: Tiêu chảy kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dưỡng chất của trẻ, gây suy dinh dưỡng. Trẻ sơ sinh rất cần các dưỡng chất để phát triển, vì vậy suy dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
• Rối loạn điện giải: Mất nước kèm theo tiêu chảy cũng dẫn đến mất các chất điện giải quan trọng như natri, kali, và clorua. Rối loạn điện giải có thể gây co giật, mất ý thức, hoặc các vấn đề về tim mạch.

4. Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị tiêu chảy

Giữ cho trẻ đủ nước

Điều quan trọng nhất khi trẻ bị tiêu chảy là đảm bảo trẻ không bị mất nước. Với trẻ sơ sinh còn bú mẹ, tiếp tục cho trẻ bú thường xuyên để bổ sung nước và các chất dinh dưỡng cần thiết. Đối với trẻ bú sữa công thức, bạn có thể cho trẻ uống thêm dung dịch bù nước đường uống (ORS) theo chỉ định của bác sĩ.

Thay đổi chế độ ăn uống

Nếu tiêu chảy của trẻ liên quan đến chế độ ăn uống, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa để điều chỉnh khẩu phần ăn hợp lý. Đôi khi cần chuyển từ sữa công thức có lactose sang loại không chứa lactose, hoặc giảm bớt các thực phẩm dễ gây dị ứng.

Dùng thuốc khi cần thiết

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống tiêu chảy. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định từ bác sĩ, vì nhiều loại thuốc không an toàn cho trẻ sơ sinh.

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh

Để phòng ngừa lây nhiễm từ vi khuẩn và virus, việc giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống của trẻ là rất quan trọng. Hãy rửa tay sạch sẽ trước khi chăm sóc trẻ, và đảm bảo các đồ vật mà trẻ tiếp xúc (như bình sữa, ti giả) luôn được khử trùng kỹ càng.

Theo dõi tình trạng của trẻ

Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước (môi khô, mắt trũng, tiểu ít) hoặc tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày mà không có dấu hiệu thuyên giảm, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và điều trị kịp thời.

Tìm hiểu thêm: Usantibiopro Fort hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả, cân bằng hệ vi sinh đường ruột và ức chế vi khuẩn có hại

5. Phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ sơ sinh

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, có nhiều biện pháp giúp phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ sơ sinh:

• Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine, đặc biệt là vaccine Rotavirus, để phòng ngừa tiêu chảy do virus.
• Vệ sinh sạch sẽ: Luôn giữ vệ sinh tay sạch sẽ trước khi chăm sóc trẻ và chuẩn bị đồ ăn. Đảm bảo nguồn nước và thực phẩm của trẻ luôn sạch sẽ và an toàn.
• Sử dụng sữa mẹ: Sữa mẹ cung cấp nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ, giúp trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh.
• Chăm sóc dinh dưỡng hợp lý: Cung cấp cho trẻ chế độ dinh dưỡng cân đối và hợp lý, phù hợp với lứa tuổi, để đảm bảo trẻ nhận được đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển và sức khỏe.

Kết luận

Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là một vấn đề cần được chú ý và xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý sẽ giúp cha mẹ tự tin hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ có những dấu hiệu nghiêm trọng hoặc tiêu chảy kéo dài, việc đưa trẻ đi khám bác sĩ là cần thiết để tránh những biến chứng nguy hiểm.