Vành xe: tất tần tật kiến thức từ a đến z cho người mới bắt đầu

Vành xe, hay còn gọi là mâm xe, là một bộ phận không thể thiếu trên mỗi chiếc xe, từ xe đạp, xe máy cho đến ô tô. Không chỉ đóng vai trò kết nối lốp với trục xe, vành xe còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành, độ an toàn và cả tính thẩm mỹ của chiếc xe. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và toàn diện nhất về vành xe.

1. Vành Xe Là Gì và Có Công Dụng Gì?

Vành xe là bộ phận có hình tròn, thường được làm từ kim loại, có chức năng chính là giữ cho lốp xe ở đúng vị trí và hình dạng yêu cầu, đồng thời cố định bánh xe vào moay-ơ (trục bánh xe).

Các chức năng quan trọng của vành xe bao gồm:

• Chịu tải trọng: Vành xe cùng với lốp xe chịu toàn bộ tải trọng của xe, đảm bảo xe đứng vững và di chuyển ổn định.
• Truyền lực: Vành xe truyền lực từ động cơ đến lốp xe, giúp xe di chuyển.
• Duy trì hình dạng lốp: Giữ cho lốp xe không bị biến dạng, đảm bảo độ bám đường hiệu quả.
• Hỗ trợ hệ thống phanh: Đối với xe sử dụng phanh vành (phanh niềng), vành xe tạo bề mặt cho má phanh tiếp xúc, giúp giảm tốc độ hoặc dừng xe.
• Tản nhiệt: Vành xe, đặc biệt là vành hợp kim nhôm, có khả năng tản nhiệt tốt cho hệ thống phanh.
• Tăng tính thẩm mỹ: Kiểu dáng và màu sắc của vành xe góp phần quan trọng tạo nên vẻ ngoài và phong cách cho chiếc xe.

2. Cấu Tạo Của Vành Xe

Cấu tạo của vành xe có thể khác nhau tùy thuộc vào loại xe, nhưng về cơ bản sẽ bao gồm các bộ phận chính sau:

• Lòng vành (Rim): Là phần ngoài cùng của vành xe, có tác dụng giữ chặt lốp xe. Lòng vành có các rãnh sâu để dễ dàng tháo lắp lốp.
• Mâm vành (Disc/Center Bore): Là phần trung tâm của vành xe, có lỗ để lắp vào trục bánh xe và các lỗ để bắt bu-lông. Phần này chịu tải chính của vành bánh xe.
• Nan hoa (Spokes) hoặc Đao vành (Blades):
• Vành nan hoa (vành căm): Sử dụng các thanh kim loại nhỏ (nan hoa) để kết nối lòng vành với trung tâm vành.
• Vành đúc: Lòng vành và mâm vành được đúc liền khối, kết nối với nhau bằng các “đao” hoặc “chấu”.
• Mép vành (Rim Flange): Là phần rìa ngoài cùng của lòng vành, giúp giữ cho tanh lốp (phần mép cứng của lốp) nằm đúng vị trí.

3. Phân Loại Vành Xe

Vành xe có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là dựa trên cấu trúc và vật liệu chế tạo.

Dựa vào cấu trúc:

• Vành nan hoa (Bánh căm): Bao gồm moay-ơ, vành và các nan hoa nằm ở giữa. Loại vành này có khả năng hấp thụ va đập tốt, phù hợp với địa hình gồ ghề.
• Vành đúc (Bánh mâm): Được đúc nguyên khối từ hợp kim.Loại vành này có độ cứng và độ bền cao, ổn định khi di chuyển ở tốc độ cao.
• Vành dập tán: Được làm từ việc ép các tấm thép và hàn chúng lại với nhau. Loại vành này có giá thành rẻ và thường được sử dụng cho các dòng xe ga cỡ nhỏ.

Dựa vào vật liệu chế tạo:

• Vành thép: Là loại vành ra đời sớm nhất, có độ bền cao, chịu lực tốt và chi phí sản xuất thấp.Tuy nhiên, vành thép khá nặng.
• Vành hợp kim nhôm: Nhẹ hơn vành thép, giúp cải thiện khả năng tăng tốc, tiết kiệm nhiên liệu và mang lại nhiều lựa chọn thiết kế đa dạng. Đây là loại vật liệu phổ biến nhất hiện nay.
• Vành hợp kim magie: Có đặc tính tương tự vành nhôm nhưng nhẹ hơn và có độ bền cao hơn.
• Vành sợi carbon: Là loại vành cao cấp nhất, siêu nhẹ và rất cứng, thường được sử dụng trên các xe đua hoặc siêu xe. Tuy nhiên, giá thành rất đắt và không thể sửa chữa khi bị hư hỏng.