Xơ vữa động mạch là gì? nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Xơ vữa động mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các biến chứng tim mạch nguy hiểm như nhồi cơ tim, đột quỵ hay tai biến mạch não. Đây là tình trạng âm thầm, tiến triển chậm theo thời gian, nhưng lại có thể đe dọa tính mạng nếu không được nhận biết và kiểm soát kịp thời.

Xơ vữa động mạch là gì?

Xơ vữa động mạch (tên tiếng Anh: Atherosclerosis) là tình trạng các mảng bám (gồm cholesterol, chất béo, canxi và tế bào viêm) tích tụ dần trên thành mạch . Những mảng xơ vữa này làm hẹp lòng mạch, cản trở lưu thông , và thậm chí có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn.

Nếu mảng bám bị vỡ, sẽ hình thành cục đông, gây ra đột quỵ, nhồi cơ tim hoặc tắc mạch cấp tính.

Nguyên nhân gây xơ vữa động mạch

Một số yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm:

• Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, cholesterol xấu (LDL)
• Hút thuốc lá
• Lười vận động, béo phì
• Tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ
• Tuổi tác cao, tiền sử gia đình có bệnh tim mạch

Ngoài ra, stress kéo dài và thiếu ngủ cũng là các yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe mạch .

Dấu hiệu nhận biết xơ vữa động mạch

Giai đoạn đầu của xơ vữa động mạch thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi mạch bị hẹp đáng kể, người bệnh có thể gặp:

• Đau tức ngực (đau thắt ngực) khi gắng sức hoặc khi nghỉ ngơi
• Tê yếu chi hoặc đau chân khi đi bộ, do thiếu nuôi cơ
• Khó thở, mệt mỏi không rõ nguyên nhân
• Chóng mặt, rối loạn thị giác, có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ sắp xảy ra

Xơ vữa động mạch có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Nếu không kiểm soát, xơ vữa động mạch có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

• Nhồi cơ tim
• Đột quỵ não
• Suy tim
• Tắc mạch chi dưới, hoại tử

Tình trạng này ảnh hưởng đến chất lượng sống và có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

Phòng ngừa xơ vữa động mạch hiệu quả

Việc thay đổi lối sống đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc ngăn ngừa và kiểm soát xơ vữa động mạch:

• Ăn uống lành mạnh: tăng cường rau xanh, trái cây, cá béo (như cá hồi, cá thu); hạn chế thịt đỏ, thực phẩm chiên rán, dầu mỡ.
• Vận động thường xuyên: đi bộ, bơi lội, yoga hoặc tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: đo huyết áp, xét nghiệm mỡ , đường huyết ít nhất 1–2 lần/năm.
• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
• Ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng.

Kết luận

Xơ vữa động mạch không phải là căn bệnh của riêng người cao tuổi – ngày nay, ngay cả người trẻ tuổi cũng có thể mắc bệnh do lối sống hiện đại thiếu vận động và dinh dưỡng không hợp lý. Việc chủ động thay đổi thói quen sống là chìa khóa quan trọng để giữ trái tim luôn khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.